Κάθε εργάσιμη ημέρα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προχωρά στην επιβολή κατασχέσεων σε περίπου 200 φορολογούμενους. Πρόκειται για φορολογούμενους οι οποίοι δεν εξόφλησαν τις φορολογικές τους οφειλές και η φορολογική διοίκηση προχωρά στα λεγόμενα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Δηλαδή μέτρα τα οποία φέρνουν τον οφειλέτη σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, αφού διαπιστώνει ότι η Εφορία προχωρά στη "βίαιη" αφαίρεση εισοδήματός τους είτε μέσω των τραπεζικών του λογαριασμών είτε με την αναγκαστική "συνεργασία" της με τους πελάτες ή τους ενοικιαστές του οφειλέτη.
Τα κυριότερα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης που εφαρμόζει η φορολογική διοίκηση είναι:
- Η έκδοση κατασχετηρίου για τα υπόλοιπα όλων των τραπεζικών λογαριασμών του φορολογούμενου. Η σχετική διαδικασία έχει σχεδόν πλήρως αυτοματοποιηθεί και από την έκδοση του κατασχετηρίου έως και την απόδοση των σχετικών ποσών από τις τράπεζες στο δημόσιο ταμείο συνήθως δεν μεσολαβούν περισσότερες από 15 ημέρες.
- Η έκδοση κατασχετηρίου στα χέρια τρίτων, πέραν των τραπεζών. Έτσι, παραδίδεται κατασχετήριο στα χέρια των ενοικιαστών ή των πελατών. Για παράδειγμα, όταν ο οφειλέτης είναι ένας ιδιοκτήτης ακινήτου ή μια επιχείρηση, ουσιαστικά υποχρεώνεται ο ενοικιαστής ή ο πελάτης να αποδίδουν το ενοίκιο ή μια οφειλή αντίστοιχα στο δημόσιο ταμείο.
- Η εγγραφή προσημείωσης σε ακίνητο του οφειλέτη.
- Η πώληση ακινήτου του οφειλέτη με πρόγραμμα αναγκαστικού δημόσιου πλειστηριασμού.
Ωστόσο, μια σειρά από κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα μπορούν να εξαιρεθούν από τις κατασχέσεις για χρέη προς το Δημόσιο ακόμα κι αν πιστώνονται σε λογαριασμούς μη δηλωμένους στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ως "ακατάσχετους".
Αυτό έχει ξεκαθαριστεί με την περσινή εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, στην οποία ορίζεται ότι δεν κατάσχονται μια σειρά από επιδόματα.
Συγκεκριμένα: Με την πολ. 1146/2017 της ΑΑΔΕ επισημαίνεται πως η Εφορία δεν μπορεί να προχωρήσει στην κατάσχεση προνοιακών και κοινωνικών επιδομάτων για χρέη προς το Δημόσιο. Αυτά είναι:
- Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
- Το κοινωνικό μέρισμα.
- Η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους.
- Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ.
- Το επίδομα θέρμανσης.
- Η διατροφή ανήλικου τέκνου.
- Τα προνοιακά επιδόματα.
- Η επιδότηση ενοικίου.
- Τα χρηματικά έπαθλα της λοταρίας του υπ. Οικονομικών.
- Το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους.
- Οι παροχές που χορηγούνται στους ασφαλισμένους από τον ΕΛΓΑ.
- Τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
- Η κατάθεση για εξόφληση οφειλής ασφαλιστικού ταμείου.
- Η κρατική επιχορήγηση.
- Η κατάθεση για πλειοδοσία σε πλειστηριασμό.
- Κάθε άλλο επίδομα που έχει χαρακτηριστεί ρητώς ως "ακατάσχετο" από τη νομοθεσία που το προβλέπει.
- Το ακατάσχετο όριο από μισθό ή σύνταξη είναι 1.000 ευρώ.
- Για το ποσό του μισθού ή της σύνταξης από 1.000 έως 1.500 ευρώ μπορεί να κατασχεθεί το 50%, ενώ για το τμήμα του ποσού του μισθού ή της σύνταξης πάνω από 1.500 ευρώ κατάσχεται το σύνολο.
- Για κάθε οφειλέτη του Δημοσίου ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ σε έναν λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα.
Δήλωση ακατάσχετου
Για να ισχύσει το ακατάσχετο αυτό όριο, ο οφειλέτης θα πρέπει να γνωστοποιήσει ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τον συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό του. Εφόσον υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός.
Παράδειγμα
Συνταξιούχος λαμβάνει μηνιαία σύνταξη ύψους 1.000 ευρώ και έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία. Στην περίπτωση αυτή, η Εφορία δεν μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση, διότι το ακατάσχετο όριο από μισθούς ή συντάξεις είναι 1.000 ευρώ. Στην περίπτωση που η σύνταξη είναι 1.200 ευρώ, τότε η Εφορία μπορεί να του κατάσχει κάθε μήνα το ποσό των 100 ευρώ, δηλαδή το 50% του τμήματος της σύνταξης πάνω από τα 1.000 ευρώ. Στην περίπτωση που η μηνιαία σύνταξή του είναι 1.700 ευρώ, τότε η Εφορία μπορεί να του κατάσχει μηνιαίως το ποσό των 450 ευρώ, καθώς το τμήμα του μισθού ή της σύνταξης πάνω από τα 1.500 ευρώ μπορεί να κατασχεθεί στο σύνολό του.
Ακατάσχετες ενισχύσεις πυρόπληκτων
Ορίζονται ως αφορολόγητα, ανεκχώρητα και ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη, προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα, και δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, τα ποσά των πάσης φύσεως ενισχύσεων προς τους πληγέντες από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018: οικονομικές ενισχύσεις, έξοδα κηδείας, αποζημιώσεις και βοηθήματα που καταβάλλονται στα πληγέντα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που περιέρχονται ή περιήλθαν προσωρινά ή μόνιμα σε κατάσταση απρόβλεπτης έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των πυρκαγιών που έπληξαν περιοχές της Περιφέρειας Αττικής στις 23 και 24 Ιουλίου 2018.
Τα κυριότερα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης που εφαρμόζει η φορολογική διοίκηση είναι:
- Η έκδοση κατασχετηρίου για τα υπόλοιπα όλων των τραπεζικών λογαριασμών του φορολογούμενου. Η σχετική διαδικασία έχει σχεδόν πλήρως αυτοματοποιηθεί και από την έκδοση του κατασχετηρίου έως και την απόδοση των σχετικών ποσών από τις τράπεζες στο δημόσιο ταμείο συνήθως δεν μεσολαβούν περισσότερες από 15 ημέρες.
- Η έκδοση κατασχετηρίου στα χέρια τρίτων, πέραν των τραπεζών. Έτσι, παραδίδεται κατασχετήριο στα χέρια των ενοικιαστών ή των πελατών. Για παράδειγμα, όταν ο οφειλέτης είναι ένας ιδιοκτήτης ακινήτου ή μια επιχείρηση, ουσιαστικά υποχρεώνεται ο ενοικιαστής ή ο πελάτης να αποδίδουν το ενοίκιο ή μια οφειλή αντίστοιχα στο δημόσιο ταμείο.
- Η εγγραφή προσημείωσης σε ακίνητο του οφειλέτη.
- Η πώληση ακινήτου του οφειλέτη με πρόγραμμα αναγκαστικού δημόσιου πλειστηριασμού.
Ωστόσο, μια σειρά από κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα μπορούν να εξαιρεθούν από τις κατασχέσεις για χρέη προς το Δημόσιο ακόμα κι αν πιστώνονται σε λογαριασμούς μη δηλωμένους στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ως "ακατάσχετους".
Αυτό έχει ξεκαθαριστεί με την περσινή εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, στην οποία ορίζεται ότι δεν κατάσχονται μια σειρά από επιδόματα.
Συγκεκριμένα: Με την πολ. 1146/2017 της ΑΑΔΕ επισημαίνεται πως η Εφορία δεν μπορεί να προχωρήσει στην κατάσχεση προνοιακών και κοινωνικών επιδομάτων για χρέη προς το Δημόσιο. Αυτά είναι:
- Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
- Το κοινωνικό μέρισμα.
- Η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους.
- Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ.
- Το επίδομα θέρμανσης.
- Η διατροφή ανήλικου τέκνου.
- Τα προνοιακά επιδόματα.
- Η επιδότηση ενοικίου.
- Τα χρηματικά έπαθλα της λοταρίας του υπ. Οικονομικών.
- Το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους.
- Οι παροχές που χορηγούνται στους ασφαλισμένους από τον ΕΛΓΑ.
- Τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
- Η κατάθεση για εξόφληση οφειλής ασφαλιστικού ταμείου.
- Η κρατική επιχορήγηση.
- Η κατάθεση για πλειοδοσία σε πλειστηριασμό.
- Κάθε άλλο επίδομα που έχει χαρακτηριστεί ρητώς ως "ακατάσχετο" από τη νομοθεσία που το προβλέπει.
- Το ακατάσχετο όριο από μισθό ή σύνταξη είναι 1.000 ευρώ.
- Για το ποσό του μισθού ή της σύνταξης από 1.000 έως 1.500 ευρώ μπορεί να κατασχεθεί το 50%, ενώ για το τμήμα του ποσού του μισθού ή της σύνταξης πάνω από 1.500 ευρώ κατάσχεται το σύνολο.
- Για κάθε οφειλέτη του Δημοσίου ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ σε έναν λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα.
Δήλωση ακατάσχετου
Για να ισχύσει το ακατάσχετο αυτό όριο, ο οφειλέτης θα πρέπει να γνωστοποιήσει ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τον συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό του. Εφόσον υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός.
Παράδειγμα
Συνταξιούχος λαμβάνει μηνιαία σύνταξη ύψους 1.000 ευρώ και έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία. Στην περίπτωση αυτή, η Εφορία δεν μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση, διότι το ακατάσχετο όριο από μισθούς ή συντάξεις είναι 1.000 ευρώ. Στην περίπτωση που η σύνταξη είναι 1.200 ευρώ, τότε η Εφορία μπορεί να του κατάσχει κάθε μήνα το ποσό των 100 ευρώ, δηλαδή το 50% του τμήματος της σύνταξης πάνω από τα 1.000 ευρώ. Στην περίπτωση που η μηνιαία σύνταξή του είναι 1.700 ευρώ, τότε η Εφορία μπορεί να του κατάσχει μηνιαίως το ποσό των 450 ευρώ, καθώς το τμήμα του μισθού ή της σύνταξης πάνω από τα 1.500 ευρώ μπορεί να κατασχεθεί στο σύνολό του.
Ακατάσχετες ενισχύσεις πυρόπληκτων
Ορίζονται ως αφορολόγητα, ανεκχώρητα και ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη, προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα, και δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, τα ποσά των πάσης φύσεως ενισχύσεων προς τους πληγέντες από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018: οικονομικές ενισχύσεις, έξοδα κηδείας, αποζημιώσεις και βοηθήματα που καταβάλλονται στα πληγέντα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που περιέρχονται ή περιήλθαν προσωρινά ή μόνιμα σε κατάσταση απρόβλεπτης έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των πυρκαγιών που έπληξαν περιοχές της Περιφέρειας Αττικής στις 23 και 24 Ιουλίου 2018.
του Σπύρου Δημητρέλη
