Το κιτρίνισμα του σκληρού χιτώνα, του λευκού τμήματος του ματιού, αποτελεί κλασική ένδειξη για ίκτερο. Ο ίκτερος εκδηλώνεται όταν η αιμοσφαιρίνη, η ουσία του αίματος που εξασφαλίζει τη μεταφορά του οξυγόνου στα κύτταρα, διασπάται σε μια άλλη ουσία που ονομάζεται χολερυθρίνη και ο οργανισμός αδυνατεί να αντιμετωπίσει τη συσσώρευση της χολερυθρίνης.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η χολερυθρίνη μεταφέρεται από το συκώτι στη χοληδόχο κύστη και από εκεί απορρίπτεται μέσω των κοπράνων. Όταν κάποιο από τα στάδια αυτής της διαδικασίας δεν
επιτελείται σωστά, η χολερυθρίνη συσσωρεύεται στα μάτια και στο αίμα και τους προσδίδει κιτρινωπή απόχρωση.
Η υπερβολική συσσώρευση χολερυθρίνης προκαλεί επίσης συμπτώματα όπως το σκούρο χρώμα στα ούρα, το ανοιχτό χρώμα στα κόπρανα και η φαγούρα στο δέρμα.
Ποιες παθήσεις προκαλούν κιτρίνισμα των ματιών
Η κίτρινη απόχρωση των ματιών μπορεί να είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργίας:
- στο συκώτι
- στη χοληδόχο κύστη
- στο πάγκρεας
Σπανιότερα, το κιτρίνισμα των ματιών οφείλεται σε διαταραχές του αίματος και συγκεκριμένα σε περίπτωση ασθένειας που επηρεάζει τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Παθήσεις που προσβάλλουν το συκώτι
Το συκώτι είναι ένα όργανο που επιτελεί πολλές και σημαντικές διεργασίες, όπως η διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Παθήσεις που προσβάλλουν το συκώτι, όπως η κίρρωση, οδηγούν συχνά στον ίκτερο και συνεπώς στο κιτρίνισμα των ματιών.
Η κίρρωση μπορεί να προκληθεί από:
- την κατάχρηση αλκοόλ
- τον καρκίνο στο συκώτι
- μια λοίμωξη στο συκώτι
- τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (παρατηρείται κυρίως σε παχύσαρκα άτομα)
- την ηπατίτιδα Β και C
Πίσω από την κίρρωση μπορεί να βρίσκονται επίσης γενετικές παθήσεις, όπως η αιμοχρωμάτωση (χαρακτηρίζεται από την υπερβολική συσσώρευση σιδήρου στο συκώτι) ή η νόσος του Γουίλσον (προκαλεί υπερβολική συσσώρευση χαλκού στο συκώτι).
Παθήσεις που προσβάλλουν τη χοληδόχο κύστη
Το συκώτι παράγει ένα υγρό που ονομάζεται χολή, το οποίο αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη. Η χοληδόχος κύστη ελέγχει την απελευθέρωση της χολής στις απαραίτητες κάθε φορά ποσότητες ώστε να είναι δυνατή η διάσπαση (πέψη) των λιπαρών που λαμβάνουμε από τις τροφές. Αν υπάρχει απόφραξη στους χοληφόρους πόρους που ενώνουν τη χοληδόχο κύστη με το συκώτι τότε μπορεί να εκδηλωθεί ίκτερος. Η απόφραξη συμβαίνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων λόγω πέτρας (χολολιθίαση) και σπανιότερα λόγω κύστης, όγκου ή φλεγμονής. Η απόφραξη της χοληδόχου κύστης μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως τα ρίγη, ο πυρετός, ο στομαχόπονος και η ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Παθήσεις που προσβάλλουν το πάγκρεας
Ο παγκρεατικός και ο χοληφόρος πόρος επικοινωνούν και καταλήγουν μέσω μιας κοινής οδού στο λεπτό έντερο. Αν υπάρχει βλάβη στον παγκρεατικό πόρο (ασθένεια ή απόφραξη), η χολή δεν αποστραγγίζεται σωστά και προκαλείται ο ίκτερος. Αυτό μπορεί να συμβεί στην περίπτωση που έχει αναπτυχθεί καρκίνος στο πάγκρεας.
Ο ίκτερος λόγω βλάβης στο πάγκρεας είναι σπανιότερος από τον ίκτερο λόγω πάθησης των χοληφόρων πόρων, χολολιθίασης, ηπατίτιδας ή άλλων παθήσεων του ήπατος.
Διαταραχές του αίματος
Η μη φυσιολογική διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή μια δυσλειτουργία στην απομάκρυνση της χολερυθρίνης από τον οργανισμό μπορεί να οδηγήσουν στον ίκτερο. Αυτό σημαίνει ότι το κιτρίνισμα των ματιών είναι πιθανό σε περίπτωση ασθένειας που επηρεάζει την παραγωγή ή τον κύκλο ζωής των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων ασθενειών είναι η αιμολυτική αναιμία και η δρεπανοκυτταρική αναιμία.
Κιτρίνισμα ματιών και διατροφή
Είναι μύθος ότι η διατροφή μπορεί να προκαλέσει κιτρίνισμα των ματιών. Η υπερβολική κατανάλωση τροφών με βιταμίνη Α ή βήτα καροτένιο (καρότο, κολοκύθα, πεπόνι) μπορεί να προσδώσει ελαφρώς κιτρινωπή απόχρωση στην επιδερμίδα, αλλά όχι στα μάτια.
