Μισθωτοί συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες θα πληρώσουν το «μάρμαρο» της δεύτερης αξιολόγησης με νέα μέτρα ύψους 4,6 δισ. ευρώ για τη διετία 2019-2020, τα οποία θα φτάσουν τα 4,9 δισ. ευρώ το 2021 έχοντας να περιμένουν υπό αίρεση «αντίμετρα» ύψους 4,1 δισ. ευρώ.
Μεγάλοι χαμένοι οι συνταξιούχοι οι οποίοι θα φτάσουν να πληρώσουν 2,5 δισ. ευρώ από τις συντάξεις τους το 2021 μαζί με ένα μεγάλο μέρος από τα 2 δισ. που θα προέλθουν από τη μείωση
του αφορολογήτου που τους πλήττει όσο και τους άγαμους, καθώς κατά τεκμήριο δεν έχουν προστατευόμενα μέλη.
Σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο, για τη διετία 2019-2020 θα έρθουν μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ. Από την περικοπή συντάξεων το 2019 αναμένεται να εξοικονομηθούν δαπάνες 2,26 δισ. ευρώ. Από τη μείωση της έκπτωσης φόρου κατά 650 ευρώ σε μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες το 2020 αναμένεται αύξηση φόρων 1,92 δισ. ευρώ. Μαζί θα ψηφιστούν και αντισταθμιστικά μέτρα ύψους 1,9 δισ. ευρώ, αύξηση των κοινωνικών δαπανών για το 2019 και φοροαπαλλαγές ύψους 1,95 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) για το 2020.
Τι κρύβουν τα ψιλά γράμματα για τα αντίμετρα
Συμπληρωματικό μνημόνιο: Ο λογαριασμός για μισθωτούς, συνταξιούχους – Ολη η λίστα με τα αντίμετρα
Μικρές εκπλήξεις του νομοσχεδίου είναι η απόφαση για μείωση του φορολογικού συντελεστή στα αγροτικά εφόδια από το 24% στο 13% και η κατάργηση του αφορολογήτου για το 77% στις αποζημιώσεις των βουλευτών.
Στον υπολογισμό των αντίμετρων, το ΜΠΔΣ 2018-2021 δείχνει μια μαγική εικόνα. Από τη σύγκριση των στοιχείων προκύπτουν 3,5 δισ. ευρώ φορολογικές ελαφρύνσεις που δεν περιγράφονται πουθενά και προσπαθεί το υπουργείο Οικονομικών να πείσει ότι τα μέτρα που θα πάρει σίγουρα θα φτάσουν τα 4,92 δισ. ευρώ το 2021, ενώ τα αντίμετρα από τα οποία περιγράφονται σαφώς μόνο τα 4,17 δισ. ευρώ θα είναι 7,6 δισ. ευρώ.
Από τα φανερά αντίμετρα περιγράφονται κοινωνικές δαπάνες το 2019 μόνο 1,97 δισ. ευρώ, ενώ οι -σίγουρες- μειώσεις των συντάξεων θα φτάσουν τα 2,5 δισ. ευρώ.
Το χατ τρικ του οικονομικού επιτελείου βρίσκεται στα φορολογικά αντίμετρα. Για το 2021, αν όλα πάνε καλά και το ΔΝΤ συνεχίσει να διαπιστώνει την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, τότε προβλέπονται φορολογικές παρεμβάσεις 5,89 δισ. ευρώ, από τις οποίες όπως περιγράφονται χρονικά και ποσοτικά μέτρα ύψους 2,18 δισ. ευρώ. Το τεράστιο ποσό των 3,8 δισ. ευρώ (αναφέρεται λες και έχει την υπογραφή των δανειστών) δεν υπάρχει πουθενά ούτε ποσοτικά ούτε και χρονικά.
Τα πρόσθετα μέτρα
Με δεδομένη την καθαρή διαφορά των 850 εκατ. ευρώ μεταξύ μέτρων και αντίμετρων όπως προκύπτει από το ΜΠΔΣ 2018-2021, τα πρόσθετα μέτρα ήταν σίγουρα.
Στο μεσοπρόθεσμο υπάρχουν προβλέψεις για την εξέλιξη του πρωτογενούς πλεονάσματος μέχρι και το 2021. Εκεί φαίνεται καθαρά ότι ακόμη και αν ικανοποιούνταν το ελληνικό αίτημα για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για τρία χρόνια, και πάλι η κυβέρνηση θα χρειάζονταν να πάρει πρόσθετα μέτρα για να πετύχει το πλεόνασμα με όρους Μνημονίου.
Συγκεκριμένα, για το 2017 υπάρχει πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 1,9% του ΑΕΠ έναντι στόχου για πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ. Αντιστοίχως το 2018 υπάρχει πρόβλεψη 3,53% του ΑΕΠ με στόχο την επίτευξη πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, ενώ έχει ενσωματώσει και την τριετία από το 2019 μέχρι και το 2021.
Το 2019 υπάρχει πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 4%, έχοντας όμως ενσωματώσει και την πρόσθετη πρόβλεψη για μέτρα 1,3% (καθαρά 1% του ΑΕΠ) από την περικοπή συντάξεων, με τα αντίμετρα να βρίσκονται υπό αίρεση. Αυτό σημαίνει ότι χωρίς μέτρα και αντίμετρα ο στόχος, αν καλυπτόταν, θα καλυπτόταν οριακά.
Το 2020 υπάρχει η πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 4,01% του ΑΕΠ. Εχουν ενσωματωθεί προβλέψεις και για περικοπές των συντάξεων και αφορολογήτου.
Το 2021 χωρίς νέα μέτρα και αντίμετρα προβλέπεται με όρους Μνημονίου πλεόνασμα 4,3% του ΑΕΠ.
Με βάση τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικού Σχεδιασμού 2018-2021, το Δημόσιο περιμένει να εισπράξει 5,5 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα, διατηρώντας τις πρωτογενείς δαπάνες παγωμένες για μια πενταετία.
Την πενταετία 2017-2021
Στην ανάλυση κατ’ έτος τα μέτρα της πενταετίας 2017-2021, όπως τα περιγράφει το πολυνομοσχέδιο, έχουν ως εξής:
Το 2017 θα εφαρμοστούν κατ’ αρχήν οι αλλαγές στην αγορά εργασίας για εργαζόμενους και συνδικαλιστές. Ειδικότερα στο νομοσχέδιο θα περιγράφεται ότι δεν θα αποκατασταθεί η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων και σε επιχειρήσεις που δεν τις υπογράφουν, καθώς και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, που προβλέπει ότι η κλαδική σύμβαση υπερισχύει της επιχειρησιακής αν έχει καλύτερους όρους για τον εργαζόμενο. Στις ομαδικές απολύσεις δεν θα αυξηθεί μεν το όριο των απολύσεων, αλλά το υπουργικό βέτο μεταφέρεται στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας για διαβούλευση τριών μηνών.
Περιλαμβάνονται επίσης:
● Ανοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές για την τουριστική περίοδο, που θα είναι πέντε αντί για τέσσερις μήνες.
● Ενεργοποίηση της διάταξης που θα επιτρέπει την πώληση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων εκτός φαρμακείου.
● Αλλαγές στα ειδικά μισθολόγια με επανυπολογισμό των βασικών μισθών, ενσωμάτωσης των επιδομάτων που θα φέρουν μειώσεις έως και 20% για τους νεοεισερχόμενους και μειώσεις από 5% έως και 7% για τους υπηρετούντες λόγω της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών. Η μείωση μετά τον επανυπολογισμό των μισθών θα δίδεται ως προσωπική διαφορά στους υπαλλήλους των 20 υφιστάμενων ειδικών μισθολογίων.
Μέσα στο χρόνο και συγκεκριμένα από την 1η Ιουλίου έρχεται μείωση του ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια από το 24% στο 13% και κατάργηση της έκπτωσης από το φορολογητέο ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης των δαπανών άσκησης του λειτουργήματος του βουλευτή.
Το 2018 προβλέπονται νέα μέτρα 0,3% του ΑΕΠ (530 εκατ. ευρώ), τα οποία έρχονται για να εξασφαλιστεί η καταβολή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, που θα υποκαταστήσει όλα τα κοινωνικά επιδόματα.
Τα μέτρα αυτά θα αφορούν:
1. Την κατάργηση της έκπτωσης κατά 10% επί του φόρου στις ιατρικές δαπάνες με στόχο την εξοικονόμηση φορολογικών δαπανών 121 εκατ. ευρώ.
2. Τη μείωση κατά 50% του κονδυλίου που διατίθεται κάθε χρόνο για την καταβολή επιδόματος θέρμανσης με στόχο την εξοικονόμηση 47 εκατ. ευρώ.
3. Την κατάργηση όλων των άλλων επιδομάτων για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης. Πιο συγκεκριμένα θα καταργηθούν το επίδομα απροστάτευτων τέκνων (3 εκατ. ευρώ), τα επιδόματα ανεργίας για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας (5 εκατ. ευρώ) και τα επιδόματα φτώχειας και φυσικών καταστροφών (4 εκατ. ευρώ).
4. Την αυστηρή εφαρμογή των θεσμών του rebate για τη δαπάνη φαρμάκου και του claw back για τα ιδιωτικά θεραπευτήρια και διαγωνιστικά κέντρα με στόχο την εξοικονόμηση δαπανών 188 εκατ. ευρώ.
5. Την κατάργηση της έκπτωσης φόρου κατά 1,5% που ισχύει για την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων μισθωτών και συνταξιούχων με στόχο την εξοικονόμηση 68 εκατ. ευρώ.
6. Την επέκταση για ένα χρόνο της εισφοράς στην ναυτιλία με στόχο πρόσθετα έσοδα 107 εκατ. ευρώ.
7. Την αύξηση της εισφοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες μέσω του υπολογισμού των εισφορών στις ακαθάριστες αποδοχές με στόχο αύξηση εσόδων 53 εκατ. ευρώ για το 2018, 124 εκατ. ευρώ το 2019, 126 εκατ. ευρώ το 2020 και 128 εκατ. ευρώ το 2021.
8. Την κατάργηση της έκπτωσης που ισχύει για τη βουλευτική αποζημίωση με αποτέλεσμα πρόσθετα έσοδα 44 εκατ. ευρώ.
Στους ΟΤΑ
Τον ίδιο χρόνο έρχεται μαχαίρι 34,6% ή 1,8 δισ. ευρώ στο ανώτατο όριο του ποσού των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) που αποδίδεται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού από τα φορολογικά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, όπως προβλέπει το άρθρο 80α του πολυνομοσχεδίου. Στο αιτιολογικό της περικοπής αυτής αναφέρεται ότι πλέον οι ΟΤΑ καταρτίζουν και εκτελούν προϋπολογισμούς με πλεονάσματα!
Το 2019 προβλέπεται η μείωση έως και 18% κύριων και επικουρικών συντάξεων με στόχο δημοσιονομική προσαρμογή 1% του ΑΕΠ. Η μεσοσταθμική μείωση του κονδυλίου των συντάξεων θα φτάσει το 9%. Η δε εξοικονόμηση, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτουςν το 2019 θα είναι 2,262 δισ. ευρώ, το 2020 θα είναι 2,358 δισ. και 2,505 δισ. ευρώ το 2021.
Τα αντίμετρα της ίδιας χρονιάς περιλαμβάνουν αύξηση κοινωνικών δαπανών σε οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά. Συγκεκριμένα:
● Θέσπιση ειδικού επιδόματος σε νοικοκυριά με νοίκι ή δάνειο πρώτης κατοικίας με κόστος 600 εκατ. ευρώ.
● Επέκταση του θεσμού των σχολικών γευμάτων με κόστος 190 εκατ. ευρώ.
● Αύξηση του επιδόματος τέκνων με κόστος 260 εκατ. ευρώ
● Επιχορήγηση του ΟΑΕΔ με 260 εκατ. ευρώ για προγράμματα απασχόλησης.
● Αύξηση του εθνικού σκέλους του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων κατά 300 εκατ. ευρώ.
● Μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα με κόστος 240 εκατ. ευρώ.
Υπό την προϋπόθεση ότι το καλοκαίρι του 2018 το ΔΝΤ σε συνεργασία με τους υπόλοιπους θεσμούς θα πιστοποιήσει την επίτευξη του στόχου του 2019 για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% θα υλοποιηθούν και μέτρα που θα αφορούν τη μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα, την αύξηση των επιδομάτων για παρακολούθηση νηπιαγωγείων και βρεφονηπιακών σταθμών και των επιδομάτων ενοικίου.
Το 2020 προβλέπεται η μείωση της έκπτωσης φόρου κατά 650 ευρώ στα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2020 για μισθωτούς συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες με στόχο την αύξηση των εσόδων κατά 1,92 δισ. ευρώ το 2020 και 2,05 δισ. ευρώ το 2021.
Στα αντίμετρα του χρόνου θα περιλαμβάνονται:
● Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% με κόστος 208 εκατ. ευρώ.
● Μείωση του πρώτου φορολογικού συντελεστή για τα φυσικά πρόσωπα από το 22% στο 20 % με κόστος 877 εκατ. ευρώ το 2020 και 997 εκατ. ευρώ το 2021.
● Από την αύξηση του ορίου εισοδήματος για την επιβολή ειδικού τέλους αλληλεγγύης από τα εισοδήματα των 12.000 ευρώ στα εισοδήματα από 30.000 ευρώ και πάνω θα προκύψει μείωση εσόδων 368 εκατ. ευρώ το 2020 και 613 εκατ. ευρώ το 2021.
● Η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από το 29% στο 26% που θα έχει κόστος 461 εκατ. ευρώ το 2020 και 270 εκατ. ευρώ το 2021.
Το 2021 είναι ένα έτος χωρίς αποφασισμένα μέτρα, αλλά και πάλι από το 2020 θα πρέπει το ΔΝΤ να πιστοποιήσει την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ για να συνεχίζουν να εφαρμόζονται τα αντίμετρα.
Οκτώ ΔΕΚΟ στο υπερταμείο
Στο κείμενο του πολυνομοσχεδίου προβλέπεται σαφώς ότι οκτώ νέες ΔΕΚΟ θα συμπληρώσουν την περιουσία της Εταιρίας Δημοσίων Συμμετοχών και Περιουσίας που θα είναι το τέταρτο πόδι του υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων. Οι νέες εταιρείες προς αξιοποίηση είναι ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (25%), οι Ελληνικές Αλυκές, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, η Διώρυγα Κορίνθου, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών & Αλιείας (ΟΚΑΑ), η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης, η ΔΕΘ-Helexpo και τα Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών (KAE).
